Κλιματική Αλλαγή-Συμπεράσματα


soilΟυδείς υποστηρίζει οτι η ενέργεια μπορεί ή πρέπει να παράγεται από μια μόνο πηγή και ομοίως η μείωση των ορυκτών καυσίμων δεν είναι δυνατόν να υποκατασταθεί από μια μόνο ανανεώσιμη πηγή και από την χρήση μιας μεθόδου περιορισμού των εκπομπών CO2.

Ωστόσο, το σύνολο σχεδόν των φορέων συμφωνούν οτι η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια πραγματικότητα και εκόντες άκοντες αναζητούν, ερευνούν, εκπονούν, υιοθετούν, προαναγγέλλουν, νομοθετούν ή προβάλλουν λύσεις για την αντιμετώπιση και την σταθεροποίησή της.

 Τα προβλήματα στις οικονομίες των χωρών παγκοσμίως, μοιάζουν να έχουν λειτουργήσει αποτελεσματικότερα από τον φόβο για την απειλή της ζωής στον πλανήτη, στην λήψη αποφάσεων που αφορούν στην μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και στην χρήση εναλλακτικών πηγών.

Η μετάβαση ωστόσο σε ενεργειακό μοντέλο χαμηλού άνθρακα, αφορά και πρέπει να απασχολεί τους πάντες, κυρίως εκείνους οι οποίοι είναι περισσότερο εκτεθειμένοι σε άμεσους κινδύνους από την κλιματική αλλαγή, δηλαδή τους απλούς ανθρώπους σε όλον τον κόσμο, τους πολίτες σε όλη την Γη, των οποίων το βασικό συμφέρον είναι η ποιότητα ζωής τους, όχι πλέον μέσω της υπερκατανάλωσης -ή της προσπάθειας να εξασφαλίσουν τους πόρους για να την επιτύχουν-, αλλά μέσω της βιωσιμότητας του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο φιλοδοξούν να ζήσουν οι ίδιοι και οι μελλοντικές γενιές.

Τα κέντρα αποφάσεων βρίσκονται πολύ μακριά ή ίσως πολύ κοντά στην καθημερινότητά τους, αφού η κατάχρηση των γήινων πόρων γίνεται με απώτερο στόχο τους ίδιους ως καταναλωτές αγαθών και υπηρεσιών και ως εκ τούτου ενέργειας. Κανένας δεν μπορεί να πουλήσει σε ανύπαρκτη αγορά και είναι -έστω και εν αγνοία τους- οι πολίτες, εκείνοι που μπορούν να θέσουν όρια στον καταναλωτισμό ως αιτίας της υπερεκμετάλλευσης και της κατάχρησης των πόρων που έχουν ως αποτέλεσμα τον κίνδυνο για την επιβίωση του πλανήτη και των κατοίκων του.

Η κατάργηση όλων των μορφών άνθρακα ως κυρίαρχου καυσίμου είναι εφικτή, ωστόσο τα κρατικά και ιδιωτικά συμφέροντα πίσω από την κατοχή, εξόρυξη, επεξεργασία, διακίνηση και πώλησή του υπερισχύουν των πιέσεων κυβερνητικών, μη κυβερνητικών και διακυβερνητικών φορέων οι οποίοι υποχρεώνονται σε συντηρητικές ή και μετριοπαθείς νομοθεσίες, μελέτες και εφαρμογές για την σταδιακή αποδέσμευση. Επιπλέον, η τεχνολογία όπως αναπτύχθηκε μετά την έναρξη της εκμετάλλευσης του άνθρακα, επίσης ήταν εξαρτημένη από τα ορυκτά καύσιμα και οι προσαρμοσμένες στις ΑΠΕ τεχνολογίες, όταν χρησιμοποιούνταν, δημιουργούσαν επιπλέον κόστος στο τελικό προϊόν. Η διεύρυνση της χρήσης τους όμως, έχει αποδειχθεί οτι θα αποσβέσει τις επενδύσεις και θα μειώσει το κόστος, ενώ το αντίστροφο είναι δυνατόν να συμβεί στην αγορά άνθρακα η οποία θα συρρικνωθεί σταδιακά, κάτι που λέγεται ευκολότερα από όσο πραγματοποιείται.

 Είναι χαρακτηριστική, αν δεν είναι αποφασιστική, η στάση του αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα στα περιβαλλοντικά ζητήματα και ιδιαίτερα στις αποφάσεις τις οποίες πιέζεται να πάρει ή να ματαιώσει, αφενός υπό την απειλή περισσότερων κλιματικών καταστροφών, αφετέρου υπό την επιρροή του ενεργειακού κατεστημένου της χώρας του.

Οι τυφώνες που έχουν πλήξει πολλές περιοχές των ΗΠΑ, με τον πιο πρόσφατο -συνηθισμένο για την περιοχή αλλά άνευ προηγουμένου σε ένταση και έκταση- Μουρ στην Οκλαχόμα και οι οποίοι αποδίδονται ευθέως στην κλιματική αλλαγή από τους επιστήμονες, αφορούν τις ζωές της πλειοψηφίας του κόσμου, δηλαδή τους ψηφοφόρους, όχι όμως τις αυτουργούς πετρελαϊκές εταιρίες, δηλαδή τους χρηματοδότες. Η υπερδύναμη βρίσκεται μπροστά στο δίλημμα: Κοινωνικές αποφάσεις ή τροφοδότηση του εθνικού προτύπου, δηλαδή υποστήριξη του κέρδους;

 Αν οι ΗΠΑ ή ο Ομπάμα ειδικά, ξεπεράσουν τον εαυτό τους, θα το δείξει η επικαιρότητα και η ιστορία, στο μεταξύ όμως, αναδυόμενες οικονομικές υπερδυνάμεις όπως η Κίνα, οι οποίες δεν προβάλλουν ούτε προφασίζονται κοινωνικό πρόσωπο και δεν ενδιαφέρονται να αποτελέσουν παγκόσμιο πρότυπο δημοκρατίας, διατηρούν ελευθερία κινήσεων στην υπερεκμετάλλευση, στην υπερ-επιβάρυνση της ατμόσφαιρας και στην υπερ-τροφοδότηση των δυτικών αγορών με τα αγαθά τα οποία οι ίδιες έχουν προπαγανδίσει ως απαραίτητα. Ο καταναλωτισμός γέννησε ένα τέρας, το οποίο υπό το καθεστώς κοινωνικών πιέσεων που αφορούν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καλείται να διαχειριστεί με πολιτικά μέσα.

Η ΕΕ, στην παρούσα φάση της, η οποία δεν είναι τυχαία ούτε συγκυριακή ωστόσο, μικρή πίεση μπορεί να ασκήσει σε περιβαλλοντικά θέματα, δεδομένου οτι η ίδια βρίσκεται μεταξύ σφύρας και άκμονος με τα οικονομικά προβλήματα να απειλούν τις στρατηγικές της σε όλους σχεδόν τους τομείς. Είναι εύλογο να παίρνει προτεραιότητα η ανεργία στις ευρωπαϊκές χώρες, όχι μόνο ως κοινωνικό αλλά πλέον και ως πολιτικό πρόβλημα. Διαχρονικά και φυσιολογικά η επιβίωση προηγείται της ευζωίας, όμως η κλιματική αλλαγή καθιστά δυσδιάκριτα τα μεταξύ τους όρια. Η ανάκαμψη θα επανέλθει μοιραία και η ΕΕ θα κληθεί τότε να γίνει σαφής στον προσανατολισμό και στις προτεραιότητές της.

Τα κινήματα για την κλιματική αλλαγή από την πλευρά τους, είχαν να παλέψουν επί δεκαετίες σε πολλαπλά μέτωπα εναντίον της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων, χωρίς χαρισματικούς ηγέτες ούτε κεντρική οργάνωση.

 Η διοχέτευση προς την Κίνα των ορυκτών καυσίμων που εξορύσσονται στις ΗΠΑ και στον Καναδά και εντός των οποίων προκαλούν περιβαλλοντικές καταστροφές με διαρροές και ατυχήματα, κατέστησε εξόφθαλμη την υποκρισία των εταιριών -οι οποίες προέβαλαν στο παρελθόν την φθηνή ενέργεια ως άλλοθι για τις δραστηριότητές τους-, με αποτέλεσμα να αυξάνεται διαρκώς το πλήθος εκείνων που συντάσσονται με τα περιβαλλοντικά κινήματα και να ισχυροποιούνται οι πιέσεις προς τους πολιτικούς και τις κυβερνήσεις.

sunshineΣε επίπεδο καθημερινότητας, είναι αναπόφευκτοι οι αργοί ρυθμοί της μετάβασης σε έναν πιο «πράσινο» τρόπο ζωής, μέσα σε πόλεις και σε περιφέρειες που έχουν δομηθεί ή προσαρμοστεί για να καλύψουν τις ανάγκες παλαιότερων εποχών οι οποίες δημιούργησαν περιβαλλοντικά προβλήματα μεν, ωστόσο δεν σκιαζόταν από την υπερθέρμανση του πλανήτη αλλά κυριαρχούνταν από τον αγώνα για εξέλιξη, πρόοδο και -βέβαια- πλουτισμό και η μετάβαση καθυστερεί περαιτέρω σε χώρες με χαμηλούς ή ανύπαρκτους ρυθμούς ανάπτυξης ή και απαρχαιωμένης παιδείας.

Τα κτήρια, τα μεταφορικά μέσα, το νερό, το πράσινο και οι καλλιέργειες, τα απορρίμματα, η θέρμανση, οι καθημερινές οικιακές και επαγγελματικές δραστηριότητες, έχουν την σφραγίδα παρωχημένων νοοτροπιών και πρακτικών και βέβαια κοινωνικής παιδείας, η κλιματική αλλαγή ωστόσο πιέζει να αναθεωρηθούν.

Οι πρωτοβουλίες περιβαλλοντικών οργανώσεων, τοπικών και κυβερνητικών φορέων, εταιριών, μέσων μαζικής ενημέρωσης και βέβαια του εκπαιδευτικού προσωπικού (και σε λαμπρές περιπτώσεις χωρών, του εκπαιδευτικού συστήματος) διεθνώς, μόνο άσκοπες ή ευκαταφρόνητες δεν πρέπει να θεωρούνται. Εξυπηρετούν την εξάπλωση περιβαλλοντικής και οικολογικής συνείδησης, η οποία δεν μπορεί πλέον να επικοινωνείται κατ’ αποκλειστικότητα από -μικρά συνήθως- οικολογικά ή «πράσινα» πολιτικά κόμματα.

Η διάδοση των πληροφοριών που αφορούν το άμεσο, πλέον, μέλλον της ζωής στην Γη, εφοδιάζει τους ανθρώπους με στοιχεία κατάλληλα για την διαχείριση των πόρων στην καθημερινότητά τους, για την ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας ζωής τους, για την υιοθέτηση σύγχρονης φιλοσοφίας στα θέματα περιβάλλοντος.

 Οι απόψεις διίστανται σχετικά με το κατά πόσον είναι αναστρέψιμη η κλιματική αλλαγή, ωστόσο, όποια θεωρία κι αν αποδεχθούμε, η αδράνεια, η αδιαφορία, η μη ανάληψη πρωτοβουλιών και πολύ περισσότερο η εμμονή σε έναν τρόπο ζωής ο οποίος έχει αποδειχθεί καταστροφικός, είτε θα επιταχύνουν το θεωρούμενο ως αναπόφευκτο ή θα μηδενίσουν τις πιθανότητες να επιτευχθεί η πιθανή αναστροφή του προβλήματος.  

Απλές, καθημερινές αλλαγές στις προτεραιότητες, όπως η προώθηση της χρήσης των ποδηλάτων μέσα στις πόλεις και η αντίστοιχη μείωση των μετακινήσεων με αυτοκίνητα, ο εκσυγχρονισμός των μέσων μαζικής μεταφοράς ώστε να εξυπηρετούν περισσότερους επιβάτες, η μετατροπή των παλαιών κτηρίων και οι περιβαλλοντικές προδιαγραφές των νεόδμητων, η γενικότερη και μεθοδευμένη μείωση στην κατανάλωση ενέργειας και η αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων με ΑΠΕ, ακόμα κι αν μοιάζουν σταγόνα στον ωκεανό των κλιματικών προβλημάτων τα οποία απαιτούν δραστικές και παγκόσμιες πρωτοβουλίες, δίνουν το μέτρο των απαιτήσεων των κοινωνιών.

 Στρατιές ανθρώπων οι οποίοι ασχολούνται θεωρητικά, νομικά και νομοθετικά, επαγγελματικά και επιχειρηματικά, επιστημονικά ή πρακτικά με την κλιματική κρίση, συμφωνούν οτι η γνώση, η βούληση και η δράση, από όπου κι αν προέρχονται, θα παράσχουν τις λύσεις· και τα εκατομμύρια ανθρώπων που έχουν πληγεί από τα φαινόμενα σε όλη την Γη, καταδεικνύουν μεν οτι δεν είναι πλέον νωρίς για να ενεργοποιηθούμε αλλά, όσο υπάρχουν άνθρωποι, δεν είναι αργά.