Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα στη Βαρσοβία: κυριαρχία του ανθρακικού λόμπι και αντιδράσεις


???????????????????????????????Υπό τη βαριά σκιά των χιλιάδων θυμάτων και των καταστροφών που άφησε πίσω του ο τυφώνας Χαϊγιάν, η πιο πρόσφατη από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής που έπληξε τις Φιλιππίνες, πραγματοποιήθηκε 11-22 Νοεμβρίου στη Βαρσοβία η Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή COP19/CMP9, με τη συμμετοχή τουλάχιστον 190 χωρών.

Η εναρκτήρια ομιλία του εκπροσώπου των Φιλιππίνων Ναντέρεφ ‘‘Γιέμπ’’ Σάνο υπήρξε συγκινητική, αφού μίλησε όπως είπε, «για λογαριασμό των αμέτρητων ανθρώπων που δεν μπορούν πλέον να μιλήσουν για λογαριασμό τους», δηλαδή τα θύματα και τους κατοίκους των χωρών που υφίστανται τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη και ιδιαίτερα εκείνων που χωρίς να «απολαμβάνουν» τα οφέλη της βιομηχανικής ανάπτυξης και χωρίς να συμβάλουν με εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2), υφίστανται καταστροφές και απώλειες. Ο ίδιος δήλωσε οτι θα απέχει από τροφή στη διάρκεια της Διάσκεψης ως ένδειξη συμπαράστασης στους συμπατριώτες του και μέχρι την εξαγωγή ουσιαστικού αποτελέσματος από τις συζητήσεις, ενώ χαρακτήρισε «παράνοια» την υπόθεση της κλιματικής κρίσης «την οποία πρέπει να σταματήσουμε εδώ, στη Βαρσοβία».

Τραγική ειρωνεία αποτελεί οτι ο Σάνο στην περσινή Διάσκεψη της Ντόχα, Κατάρ, όταν η πατρίδα του πάλι θρηνούσε θύματα από τον τυφώνα Μπόφα, είχε εκφράσει την ελπίδα οι αποφάσεις «να υπακούν στις απαιτήσεις των επτά δισεκατομμυρίων κατοίκων της γης».

Η διοργανώτρια Πολωνία, που υπέστη καταστροφές τον περασμένο χειμώνα από τις πλημμύρες εξαιτίας των καταρρακτωδών βροχών στην βόρεια Ευρώπη, μόνο με την φιλοξενία της συμβάλλει θετικά στην υπόθεση της κλιματικής αλλαγής. Στην διόλου τιμητική 19η θέση στις εκπομπές CO2 και ένατη στην παραγωγή άνθρακα παγκοσμίως, με αποθέματα λιγνίτη και φυσικού αερίου τα οποία εκμεταλλεύεται και με δηλωμένη την πρόθεση να αναπτύξει μονάδες πυρηνικής ενέργειας, έχει αιτηθεί από την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, να της παρασχεθεί μεγαλύτερος χρόνος συμμόρφωσης με τους στόχους του 20/20/20, ενώ έχει τοποθετηθεί αρνητικά για τον Οδικό Χάρτη Μειώσεων των Εκπομπών μετά το 2020.

Η Εκτελεστική Γραμματέας της Συνθήκης Πλαισίου του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), Κριστιάνα Φιγκέρες, επικρίθηκε για την ομιλία της την περασμένη Δευτέρα στην αμφιλεγόμενη Διεθνή Σύνοδο Κορυφής για τον Άνθρακα, που διεξαγόταν παράλληλα με τις κλιματικές συνομιλίες στην Βαρσοβία. Η Γραμματέας κάλεσε τις βιομηχανίες άνθρακα «να αλλάξουν άμεσα και δραστικά», αναφέροντας το μάλλον οξύμωρο: «Ως τώρα έχει γίνει απολύτως σαφές οτι περαιτέρω επενδύσεις στον τομέα του άνθρακα μπορούν να προχωρήσουν μόνο εάν είναι συμβατές με το όριο των δύο βαθμών κελσίου [ανόδου της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας]».

Την ίδια ώρα, ακτιβιστές της Greenpeace σκαρφάλωσαν στην πρόσοψη του κτηρίου του Υπουργείου Οικονομικών όπου γινόταν η Σύνοδος και ανάρτησαν πανώ που έγραφε: «Ποιος κυβερνά την Πολωνία; Η βιομηχανία άνθρακα ή ο λαός;»

ClimateProtestsPoland_640Διαδηλωτές και από περιβαλλοντικές οργανώσεις της Γερμανίας και χωρών της Αφρικής, πήραν μέρος σε πορεία που οργάνωσε το Κόμμα Πρασίνων της Πολωνίας, αντιδρώντας στην ταυτόχρονη διοργάνωση συνομιλιών για τον άνθρακα και για την κλιματική αλλαγή αλλά και στην αρνητική στάση κρατών για τις εκπομπές CO2, με συνθήματα όπως: «Δεν υπάρχει πλανήτης Β» και «Αφήστε το κάρβουνο μέσα στο έδαφος».

Εύλογα γεννιέται το ερώτημα, τί θετικό μπορεί να προκύψει από την Διάσκεψη σε καθεστώς οικονομικής ύφεσης, προσπάθειας ανάκαμψης από πολλές χώρες, έξαρσης της βιομηχανικής παραγωγής σε άλλες, διαρκούς -στα όρια της εμμονής- ενεργειακής ανασφάλειας των βιομηχανικών χωρών, μετάθεσης των περιβαλλοντικών ευθυνών στους «άλλους» και χωρίς αποσαφηνισμένο καθεστώς για μεγάλους ρυπαντές (Κίνα, Ινδία, Βραζιλία και όχι μόνο) οι οποίοι «απολαμβάνουν» τον χαρακτηρισμό των αναπτυσσομένων χωρών και απαλλάσσονται από τις δεσμεύσεις για μειώσεις των εκπομπών τους και από τα συνεπαγόμενα κόστη.

Οι ΗΠΑ, δεύτερες μετά την Κίνα στις εκπομπές CO2, σύμφωνα με τον απεσταλμένο τους, αντί περαιτέρω δεσμεύσεων «έχουν επικεντρωθεί» και «βρίσκονται στον σωστό δρόμο» για την επίτευξη της μείωσης των εκπομπών τους κατά 17% από το 2005, μέχρι το 2020, η Ιαπωνία υπαναχώρησε από τους στόχους της για την περικοπή των εκπομπών της, ενώ ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση απέρριψαν την πρόταση αναπτυσσόμενων χωρών να μετρηθεί η διαχρονική συμβολή κάθε χώρας στην υπερθέρμανση του πλανήτη.

Η έκθεση της IPCC

Με δεδομένο τον μάλλον προπαρασκευαστικό ρόλο της φετεινής Διάσκεψης για τις συμφωνίες που προσδοκώνται στην διάσκεψη του Παρισιού το 2015 και με πρόσφατη ακόμα την 5η Έκθεση Αξιολόγησης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) που ανακοινώθηκε τον Σεπτέμβριο και η συνοπτική έκδοσή της δημοσιεύτηκε την ημέρα της έναρξης της Διάσκεψης, «μεγάλο στοίχημα» παραμένουν οι χρηματοδοτήσεις.

Κυρίαρχα οικονομικά θέματα αποτελούν: Η από το 2009 στην Κοπεγχάγη δέσμευση των ανεπτυγμένων χωρών να καταβάλουν 10 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μέχρι το 2012, που θα αυξηθούν σταδιακά στα 100 δισ. δολάρια μέχρι το 2020, προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, προκειμένου να αναπτύξουν «καθαρές» τεχνολογίες, η ενεργοποίηση του Πράσινου Κλιματικού Ταμείου (Green Climate Fund), στόχος του οποίου είναι «να υποστηρίξει έργα, προγράμματα, πολιτικές και άλλες δραστηριότητες στις αναπτυσσόμενες χώρες Μέλη με την χρήση θεματικών πλαισίων χρηματοδοτήσεων», σύμφωνα με το προταθέν προσχέδιο και ο μηχανισμός «απωλειών και ζημιών» ο οποίος θα παρέχει αποζημιώσεις στις χώρες που πλήττονται από αναπόφευκτα κλιματικά φαινόμενα.

Οικονομικής θεματολογίας αναμενόταν και η τετραήμερη συνάντηση υψηλόβαθμων κυβερνητικών στελεχών με την παρουσία του Γ.Γ. του ΟΗΕ Μπαν Κι-μουν, από την περασμένη Τρίτη. Οι πρώτες ανακοινώσεις δικαίωσαν τον Μπράντον Γου, ανώτερο αναλυτή της Action Aid, ο οποίος είχε χαρακτηρίσει «εκκωφαντική» την σιωπή των πλούσιων χωρών όταν τους ζητείται να δώσουν συγκεκριμένες πληροφορίες για το ύψος και τον χρόνο των χρηματοδοτήσεων, παρότι «η κλιματική χρηματοδότηση και η μεταφορά τεχνογνωσίας είναι κρίσιμες για τις αναπτυσσόμενες χώρες, ιδιαίτερα για τις πιο ευάλωτες όπως οι Φιλιππίνες, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την παγκόσμια κλιματική κρίση», όπως είπε.

Οι πλούσιες χώρες, κατά τον Γου, «υποδεικνύουν τον ιδιωτικό τομέα, παρότι παραδέχονται οτι οι επενδύσεις του δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες των πλέον φτωχών και ευάλωτων. Πρόκειται για απαράδεκτη αποφυγή της ηθικής και νομικής ευθύνης», κάτι που επιβεβαιώνει η ατζέντα των συνομιλιών κορυφής.

Ωστόσο, το «δια ταύτα» για τη συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της γης, παραμένει η μείωση των εκπομπών CO2 και άλλων αερίων θερμοκηπίου (GHG), στον αντίποδα του πλουτισμού εκείνων που εκμεταλλεύονται τα ορυκτά καύσιμα. Απώτερος στόχος οφείλει να είναι ο περιορισμός της ανόδου της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας κάτω από τους 2°C σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, δεδομένου οτι, όπως υπενθύμισε η Φιγκέρες στην εισαγωγική ομιλία της, η συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα έχει πλησιάσει (και τον περασμένο Μάιο έφθασε) τα 400 σωματίδια ανά εκατομμύριο (ppm), την υψηλότερη από το 1958.

Η IPCC στην έκθεσή της χαρακτηρίζει την υπερθέρμανση αδιαμφισβήτητη με βάση τις κλιματικές μεταβολές που έχουν μελετηθεί, θεωρεί ως «εξαιρετικά πιθανή» αιτία της την ανθρώπινη επέμβαση και χαρακτηρίζει «σαφή» και αυξημένη από την προηγούμενη έκθεση την ανθρώπινη επίδραση στο κλιματικό σύστημα και στον κύκλο υδάτων.

Ως αποτέλεσμα: «Η ατμόσφαιρα και οι ωκεανοί έχουν θερμανθεί, οι ποσότητες χιονιού και πάγων έχουν ελαττωθεί, η στάθμη της θάλασσας έχει ανέλθει και οι συγκεντρώσεις αερίων θερμοκηπίου έχουν αυξηθεί».

Για τον άνθρακα και τα βιοχημικά αέρια σημειώνει: «Οι ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα, μεθανίου και υποξειδίου του αζώτου έχουν αυξηθεί σε πρωτοφανή επίπεδα στα τελευταία 800.000 χρόνια. Οι συγκεντρώσεις CO2 έχουν αυξηθεί κατά 40% από την προβιομηχανική εποχή, πρωτίστως από τις εκπομπές των ορυκτών καυσίμων και δευτερευόντως από τις εκπομπές χρήσης της γης. Οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει το 30% των ανθρωπογενών εκπομπών CO2, με αποτέλεσμα την οξίνιση των υδάτων τους».

Για την αναστρεψιμότητα των φαινομένων καταλήγει στο δυσοίωνο συμπέρασμα οτι οι σωρευτικές εκπομπές θα καθορίσουν την μέση παγκόσμια θέρμανση μέχρι ή και μετά το τέλος του 21ου αιώνα, ενώ η διατήρηση των εκδηλώσεών της ακόμα και αν οι εκπομπές μηδενιστούν σημαίνει «αισθητή μακραίωνη δέσμευση στην κλιματική αλλαγή που δημιουργήθηκε από το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον των εκπομπών CO2».

ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΠΕΤΡΙΔΟΥ

ΠΗΓΗ: Οικοτριβές
Κυριακή 1.12.2013

Γ2. Πολιτικές για την Κλιματική Αλλαγή


Οι ΗΠΑ έχουν υπογράψει αλλά δεν έχουν επικυρώσει το Πρωτόκολλο, τον Δεκέμβριο 2010 ενώ η Ιαπωνία και η Ρωσία δήλωσαν την πρόθεσή τους να μην αναλάβουν δεσμεύσεις για την δεύτερη περίοδο. Ο Καναδάς είχε δηλώσει την πρόθεσή του από το 2011 και αποσύρθηκε τον Δεκέμβριο 2012 επικαλούμενος το κόστος των δεσμεύσεων για τους πολίτες του.

Το γεγονός οτι η κατασκευή του πετρελαιαγωγού Keystone XL είναι καναδικών συμφερόντων (ιδιοκτησία της εταιρίας Trans Canada),  έχει αφετηρία την συγκεκριμένη χώρα[1], έχει ήδη προκαλέσει οικολογικές καταστροφές από διαρροές, προβλέπεται να προσθέσει 27 εκατομμύρια τόνους αερίων θερμοκηπίου ετησίως στην ατμόσφαιρα και στην επέκταση της κατασκευής του που θα καταλήγει στον κόλπο του Μεξικού αντιτίθεται ένα μεγάλο περιβαλλοντικό κίνημα στις ΗΠΑ, δεν καταγράφεται ως τυχαίο[2].

Αυτονόητο είναι οτι αντίστοιχα συμφέροντα υπαγορεύουν τις πολιτικές και άλλων κυβερνήσεων ή/και των μεγάλων εταιριών οι οποίες επιβάλλουν αυτές τις πολιτικές, όπως η Exxon, της οποίας ο διευθύνων σύμβουλος Ρεξ Τίλερσον δήλωσε το περίφημο:
«Η φιλοσοφία μου είναι να κερδίζω χρήματα. Αν μπορώ να κάνω μια γεώτρηση και να κερδίσω χρήματα, αυτό θέλω να κάνω.» (II)
ExxonCEO

 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύτηκε στην από κοινού επίτευξη των ποσοτικών στόχων της 2ης περιόδου (μείωση 20%) για τις χώρες-μέλη της και επανέλαβε στην Ντόχα την «υπό όρους προσφορά της να προχωρήσει σε μείωση 30% μέχρι το 2010 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, με την προϋπόθεση οτι άλλες ανεπτυγμένες χώρες θα δεσμευτούν σε συγκρίσιμες μειώσεις εκπομπών και οτι οι αναπτυσσόμενες χώρες θα συμβάλλουν δεόντως σύμφωνα με τις ευθύνες και τις αντίστοιχες δυνατότητές τους.»[3]

Η δήλωση της ΕΕ συνδέεται άμεσα αφενός μεν με την μη-συμμετοχή των πιο πάνω ανεπτυγμένων χωρών στην 2η δεσμευτική περίοδο και αφετέρου με την ανάγκη αναθεώρησης της κατάταξης των κρατών σε ανεπτυγμένα και αναπτυσσόμενα η οποία συζητήθηκε έντονα στην Ντόχα, αφού είναι πλέον σαφές οτι στο χρονικό διάστημα από την υπογραφή του Πρωτοκόλλου, άλλοτε αναπτυσσόμενες χώρες, έχουν πλέον ανεπτυγμένες οικονομίες κι επιβαρύνουν με υψηλές εκπομπές αερίων.

Για τον ίδιο λόγο οι ΗΠΑ επιδιώκουν να συνδέσουν την υπόσχεση για παροχή βοήθειας 100 δις δολάρια στον τομέα των κλιματικών έργων προς αναπτυσσόμενες χώρες, με την ανάληψη υποχρέωσης από την Κίνα να περικόψει τις εκπομπές της. Επιπλέον, όσον αφορά στην επίτευξη του στόχου της μείωσης των εκπομπών κατά 17% από τα επίπεδα του 2005 μέχρι το 2020 χωρίς πολιτικό και οικονομικό κόστος, ο Μπαράκ Ομπάμα πριν την επανεκλογή του είχε δηλώσει οτι δεν θα αναλάβει καμμία δράση για την κλιματική αλλαγή η οποία δεν θα βοηθάει ταυτοχρόνως και την οικονομία[4].

Στην Ντόχα αποφασίστηκε οτι μέχρι την Διάσκεψη του Παρισιού το 2015 θα μεθοδευτεί η προετοιμασία ώστε να είναι δυνατή η υπογραφή συμφωνίας μείωσης των εκπομπών και από τις αναπτυσσόμενες χώρες και να τεθεί σε ισχύ από το 2020.[5] 

Στις χώρες του «οικονομικού νότου» της ομάδας G77 του ΟΗΕ[6] που ιδρύθηκε το 1964 και είναι ο μεγαλύτερος διακυβερνητικός οργανισμός, συμπεριλαμβάνονται εκτός από την Κίνα, χώρες όπως η Βραζιλία, η Νότιος Αφρική, η Σιγκαπούρη, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ, η Ινδία. Στα πλαίσια του Πρωτοκόλλου του Κυότο, παρότι παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά εκπομπών, δεν αναλαμβάνουν δεσμεύσεις για μείωσή τους και ενώ έχουν ανεπτυγμένες οικονομίες, περιλαμβάνονται στις χώρες προς τις οποίες οι ανεπτυγμένες θα πρέπει να παρέχουν οικονομική βοήθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Στην παγκόσμια κατάταξη του 2010 για τις εκπομπές CO2 από την κατανάλωση ενέργειας, οι πιο πάνω αναπτυσσόμενες χώρες βρίσκονται σε υψηλές θέσεις, με την Κίνα στην 1η και την Ινδία στην 3η θέση. Οι ΗΠΑ βρίσκονται στην 2η θέση, η Ρωσία στην 4η, η Ιαπωνία στην 5η και ο Καναδάς στην 9η, ενώ η ΕΕ αν και δεν αξιολογείται ως σύνολο, βρίσκεται μετά τις ΗΠΑ βάσει των εκπομπών της σε εκατομμύρια τόνους CO2 [7] .

Οι ανεπτυγμένες χώρες, στην 38η σύνοδο κορυφής G8 τον Δεκέμβριο 2012 στο Καμπ Ντέιβιντ, αφού πρώτα ασχολήθηκαν με την «σημασία της παραμονής της Ελλάδας στην ευρωζώνη σεβόμενη τις δεσμεύσεις της», στην συνέχεια και στα θέματα ενέργειας και κλιματικής αλλαγής «συμφώνησαν οτι η ανάπτυξη της διεθνούς μετάβασης σε περιβαλλοντικά ασφαλείς, βιώσιμες, διασφαλισμένες και οικονομικά προσιτές πηγές ενέργειας, είναι απαραίτητη για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη όσο και για την συνολική προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.» Μεταξύ των προτεραιοτήτων που έθεσαν ωστόσο είναι και η «ενίσχυση της ετοιμότητας σχετικά με διαταραχές του ανεφοδιασμού σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο», ενώ περιορίστηκαν σε υποσχέσεις  για μείωση των βραχύβιων αερίων θερμοκηπίου όπως το μεθάνιο, η αιθάλη και οι υδροφθοράνθρακες (Climate and Clean Air Coalition)[8].

Είναι εύλογες οι αντιδράσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ οι οικονομίες των οποίων βασίζονται στα ορυκτά καύσιμα και τις οποίες καλούνται να αναδιοργανώσουν, έναντι των κρατών τα οποία λειτουργούν ως ανταγωνιστικές οικονομίες αλλά δεν συμμετέχουν αναλόγως στις περικοπές εκπομπών αερίων και στην διάθεση κεφαλαίων για τα ταμεία προσαρμογής και αντιμετώπισης του ΟΗΕ. Ωστόσο, η πλειοψηφία των αναπτυσσομένων χωρών, δεν είναι βιομηχανικά ούτε οικονομικά ανεπτυγμένες, δεν επιβαρύνουν με εκπομπές αερίων και παραμένουν εξαρτημένες ενεργειακά και οικονομικά.

Από την θέσπισή του, το Πρωτόκολλο του Κυότο προέβλεπε, εκτός από τις δεσμεύσεις των Μελών για μείωση των εκπομπών τους σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, τις επενδύσεις στην προσαρμογή των υποδομών και την υιοθέτηση τεχνολογιών που να συνάδουν με τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής στο σύνολό της. Στα πλαίσια προγραμμάτων Μηχανισμών Καθαρής Ανάπτυξης (CDM), έθετε επίσης τους όρους για την παροχή σε αναπτυσσόμενες χώρες τεχνολογιών που να υποστηρίζουν την μείωση των εκπομπών τους, όπως αιολικά πάρκα και ηλιακούς συλλέκτες και την προστασία τους από μετεωρολογικά φαινόμενα, με αντάλλαγμα την απόκτηση από την ανεπτυγμένη χώρα που εμπλέκεται, Πιστοποιημένων Μειώσεων Εκπομπών (CER)[9], επιπλέον των ETS. Μια μονάδα CER ισούται με την μείωση εκπομπών ενός τόνου CO2.

Το πλαίσιο και η λογική της πρωτοβουλίας, βασίζεται στην ευθύνη που έχουν οι βιομηχανοποιημένες χώρες ως «δημιουργοί» του κλιματικού προβλήματος και παράλληλα λαμβάνει υπ’ όψιν τις οικονομικές τους δυνατότητες και την σχέση κόστους-κέρδους για όλες ανεξαιρέτως τις χώρες -ανεπτυγμένες ή αναπτυσσόμενες.

Με λιγότερο επίσημους όρους, οι ανεπτυγμένες χώρες μπορούν και δεσμεύονται να παράσχουν υποστήριξη σε τεχνολογία και τεχνογνωσία στις αναπτυσσόμενες, με απώτερο σκοπό την απόκτηση δικαιωμάτων εκπομπών αερίων ώστε να μην υποχρεωθούν να μεταβάλουν τις βιομηχανικές διαδικασίες τους. Η απόκτηση CER καταγράφεται στους στόχους των δεσμεύσεών τους ως μείωση των εκπομπών για τις ίδιες, οι αναπτυσσόμενες χώρες αποκτούν «καθαρές» τεχνολογίες και παραμένουν δυνητικές αγορές των βιομηχανικών προϊόντων, συνεχίζεται απρόσκοπτα η βιομηχανική παραγωγή και οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κι επιπλέον, τα δικαιώματα CER και ETS αποτελούν εμπορεύσιμο προϊόν στις διεθνείς αγορές.

Στην πορεία του, το σύστημα εμπορίας των δικαιωμάτων, έχει θεωρηθεί οτι κάθε άλλο παρά εξυπηρετεί τους σκοπούς για τους οποίους θεσπίστηκε, δηλαδή την μείωση των εκπομπών, την μετάβαση σε περιβαλλοντικά φιλικές τεχνολογίες και την σταθεροποίηση της κλιματικής αλλαγής[10]. Στην πραγματικότητα, ο όγκος των εκπομπών αυξάνεται με την απόκτηση από τις ανεπτυγμένες χώρες νέων δικαιωμάτων, άποψη που δεν φαίνεται να συμμερίζεται η UNFCCC στην σχετική έκθεση όπου διαπιστώνει ισχυρή ανάπτυξη του μηχανισμού CDM[11] λαμβάνοντας υπ’ όψιν τον υψηλό αριθμό των προγραμμάτων που έχουν καταχωρηθεί και μέσω των οποίων παρασχέθηκε ένα δισεκατομμύριο CER το οποίο βεβαίως μεταφράζεται σε αντίστοιχους τόνους CO2 οι οποίοι θα επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα. (ΙΙΙ Παράρτημα)

Λόγω δε της υπερπροσφοράς CER στις διεθνείς αγορές μετά την μείωση παραγωγής εξαιτίας της οικονομικής κρίσης η οποία δημιούργησε περίσσεια ιδιαίτερα στην ΕΕ, θεωρήθηκαν και οικονομικά αναποτελεσματικά[12]. Η αγοραπωλησία τους δεν αποφέρει οικονομικό κέρδος, άρα οι εταιρίες δεν έχουν όφελος από την περικοπή των εκπομπών τους.

Ο συγκεκριμένος μηχανισμός, όπως και άλλοι, μπορεί να κριθεί εκ του αποτελέσματος, που είναι η συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα του πλανήτη, η οποία έφθασε στην πρωτοφανή για την ιστορία της ανθρωπότητας συγκέντρωση των 400 σωματιδίων ανά εκατομμύριο στις 10 Μαΐου 2013, όπως έχουμε ήδη αναφέρει.

Η μείωση των εκπομπών CO2, η κλιματική αλλαγή, το αβέβαιο μέλλον του πλανήτη και το κόστος σε ανθρώπινες ζωές, αποτελούν μέριμνα των πολιτικών και των εταιριών, εάν και εφόσον αποφέρουν κέρδη. Η ανάγκη όμως για ουσιαστικές αποφάσεις γίνεται επείγουσα και πιθανόν γι’ αυτό η Διακυβερνητική Επιτροπή (IPCC) πλέον, αντί της αξιολόγησης των δεσμεύσεων που είχαν αναλάβει οι χώρες, θα αξιολογήσει τις διεθνείς πολιτικές για την κλιματική αλλαγή σε επιστημονικό, τεχνικό και κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο[13].

Είναι πλέον γνωστό οτι αρκετές αναπτυσσόμενες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ινδία, η Κίνα και η Βραζιλία, έχουν αυξήσει τις εκπομπές τους ως αποτέλεσμα της ζήτησης των προϊόντων τους από τις ανεπτυγμένες χώρες, οι οποίες μέσω των εισαγωγών περιορίζουν τις δικές τους εμπομπές CO2[14], όπως θα δούμε και στην συνέχεια.

Οι σκοπιμότητες είναι οικονομικές και οι αποφάσεις πολιτικές, στο μεταξύ όμως, η Γη και η ζωή πάνω σε αυτήν απειλούνται από την υπερθέρμανση και την κλιματική αλλαγή.

 


 

[6] The Group of 77 at the United Nations http://www.g77.org/doc/members.html (11.5.2013)

[12]  Thomson Reuters Point Carbon http://www.pointcarbon.com/news/1.2098417 (14.5.2013)

Β4. Μέλλον και παρόν υπό την Υπερθέρμανση του Πλανήτη


desertification

Περίπου ένα εκατομμύριο κάτοικοι των νοτίων ακτών του Μπαγκλαντές, υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για να επιβιώσουν των καταστροφών από τον κυκλώνα Μαχάσεν (από τον όνομα του καλού βασιλιά Mahasena, το οποίο δεν έπρεπε να δοθεί σε ένα καταστροφικό φαινόμενο σύμφωνα με τους ντόπιους) στις 17 Μαΐου 2013[1]. Παρότι οι ζημιές υπήρξαν «περιορισμένες» σε σχέση με τις αναμενόμενες, οι θάνατοι έξι ανθρώπων αποτελούν τις απώλειες σε ανθρώπινες ζωές[2]. Το Μπαγκλαντές, η Σρι Λάνκα, η Βιρμανία και οι νοτιοανατολικές ακτές της Ινδίας πλήττονται επανειλημμένα από κυκλώνες και συγκαταλέγονται στις χώρες «υψηλού κινδύνου». 

 Τα φαινόμενα όπως είδαμε, δεν αποδίδονται ευθέως, ούτε κατ’ αποκλειστικότητα στην κλιματική αλλαγή, αποτελούν όμως το μέτρο για την ετοιμότητα των κρατών όσο και για την κλίμακα των καταστροφών που θα προκληθούν αν δεν αναχαιτιστεί και δεν αντιστραφεί η πορεία της.

 Μελέτες έχουν ασχοληθεί με τους κλιματικούς πρόσφυγες, είτε ως άμεση συνέπεια, είτε ως κοινωνικό και οικονομικό φαινόμενο το οποίο ενεργοποιείται από τις κλιματικές καταστροφές. Οι πληθυσμοί εγκαταλείπουν ευκολότερα μια χώρα που πλήττεται όταν δεν μπορεί να υποστηρίξει την αποκατάσταση των απωλειών και να εξασφαλίσει στοιχειώδη ασφάλεια για το μέλλον. Ωστόσο, ακόμα και κάτοικοι χωρών όπως οι ΗΠΑ, οι οποίοι μετά από καταστροφές όπως αυτές του τυφώνα Σάντυ διατηρούν τις δυνατότητες να συνεχίσουν την ζωή τους στον ίδιο τόπο, παραμένουν εν δυνάμει πρόσφυγες[3]

Χαρακτηριστική μεταφορά αποτελεί η σκηνή από την ταινία του Ρόλαντ Έμεριχ «Η επόμενη μέρα», του 2004, στην οποία πλήθη αμερικανών, προκειμένου να γλυτώσουν από τις κλιματικές καταστροφές, προσπαθούν να περάσουν τα σύνορα της χώρας και να καταφύγουν στο Μεξικό, ακολουθώντας την αντίστροφη πορεία από αυτή των μεταναστών που αναζητούν καλύτερες συνθήκες ζωής στις ΗΠΑ[4].

Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής καταλύουν τα σύνορα για εκείνους που κινδυνεύουν.

 Δεν υπάρχουν υποδομές, ούτε περιοχές οι οποίες να είναι άτρωτες από τα φυσικά φαινόμενα και δεν θα πρέπει να υποθέτουμε οτι οι θάνατοι και οι καταστροφές οφείλονται μόνο στην ελλιπή οργάνωση κάποιων χωρών. Τα φαινόμενα είναι απρόβλεπτα, είναι ακραία και θα εντείνονται όσο δεν μεταβάλλεται η διαχείριση του πλανήτη.

 Οι χώρες με τις οποίες τα ΜΜΕ ασχολούνται μόνο με αφορμή τις κλιματικές και κοινωνικοπολιτικές καταστροφές που τις πλήττουν, κατοικούνται από ανθρώπους των οποίων η καθημερινότητα, η στέγη, η ζωή, δεν είναι μικρότερης αξίας από του δυτικού κόσμου. Οι απώλειες, ανθρώπινες και υλικές, έχουν όμοιο κόστος για τους κατοίκους όλων των χωρών. Οι επιλογές είναι είτε η εθελότυφλη αναμονή μέχρι να φθάσουν οι καταστροφές στην -όποια- χώρα μας ή η αντιμετώπιση του προβλήματος στην γέννησή του, δηλαδή στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και η συμμετοχή (ή μη) του «δυτικού πολιτισμού» σε αυτή θα είναι αποφασιστική.

 


 

Η αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής ωφελεί τις επιχειρήσεις – Μπαν Κι-μουν Γ.Γ. ΟΗΕ


21 Οκτωβρίου 2013

Δουλειά μου, ως Γενικού Γραματέα του ΟΗΕ, είναι να αγωνίζομαι για έναν ασφαλή και ειρηνικό κόσμο. Αυτό σημαίνει την αντιμετώπιση απειλών, όχι μόνο για όσους κατοικούμε τον πλανήτη σήμερα αλλά και για τις μελλοντικές γενιές.

Ίσως να μην υπάρχει μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια κοινότητα από αυτήν της κλιματικής αλλαγής. Αντιπροσωπεύει έναν σαφή κίνδυνο για όλους εμάς εδώ και τώρα αλλά και στα επόμενα χρόνια.

Η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη απειλή για την ανάπτυξη και μπορεί να υπονομεύσει την πρόοδο που έχουμε επιτύχει στην μείωση της φτώχειας. Αποτελεί κίνδυνο για τις οικονομίες, μεγάλες και μικρές και για την σταθερότητα του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος. Αυξάνει τους κινδύνους για μειωμένες διατροφικές προμήθειες στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου και μπορεί να απειλήσει την ειρήνη.

Επισκεπτόμενοι την Ανταρκτική με την σύζυγό μου, Yoo Soon-taek, είδαμε από πρώτο χέρι τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής για το λιώσιμο των παγετώνων.
Visiting Antarctica with my wife, Yoo Soon-taek, we saw first-hand the effects of climate change on melting glaciers.

Χωρίς την λήψη επειγόντων μέτρων, ο κόσμος βρίσκεται σε τροχιά υπερθέρμανσης περισσότερων από 2 βαθμούς κελσίου πάνω από τις θερμοκρασίες της προ-βιομηχανικής εποχής μέχρι το τέλος αυτού του αιώνα -το σημείο όπου οι πλέον επικίνδυνες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αναμένονται να πραγματοποιηθούν.

Το περασμένο μήνα, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) στην έκθεσή της ανέφερε οτι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τον παγκόσμιο κύκλο των υδάτων, γεγονός που οδηγεί σε μη-κανονικές βροχοπτώσεις, περισσότερες πλημμύρες και περισσότερες ξηρασίες. Η έκθεση σαφώς κατέδειξε οτι η ανθρώπινη επίδραση στο κλιματικό σύστημα είναι πλέον εμφανής στις περισσότερες περιοχές του πλανήτη. Είναι εξαιρετικά πιθανό η ανθρώπινη επίδραση να υπήρξε η κυρίαρχη αιτία της παρατηρούμενης υπερθέρμανσης από τα μέσα του 20ου αιώνα.

Αυτό είναι βαθιά ανησυχητικό. Ωστόσο πολύ συχνά ένα σημαντικό γεγονός χάνεται μέσα στον φόβο• η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι επίσης μία από τις μεγαλύτερες ευκαιρίες μας.

Μπορούμε να δημιουργήσουμε αξιοπρεπείς εργασίες, να βελτιώσουμε την δημόσια υγεία, να ενισχύσουμε τις γυναίκες και να προστατεύσουμε το περιβάλλον με φωτισμένη δράση για την κλιματική αλλαγή. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε τα επιτεύγματα του αύριο. Οι τεχνολογίες, οι πολιτικές και οι πρακτικές που έχουμε τώρα στα χέρια μας μπορούν να βοηθήσουν στην επιτάχυνση και στην κλιμάκωση του κλιματικού μετριασμού και προσαρμογής, σήμερα.

Ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να παίξει ζωτικό ρόλο. Οι επιχειρήσεις μπορούν να πρωτοπορήσουν με το παράδειγμά τους στους τομείς της βιομηχανίας και των δικτύων. Οι βιομηχανικοί ηγέτες μπορούν να ευθυγραμμίσουν τις επιχειρηματικές ανάγκες τους, ενώ θα δημιουργήσουν ένα βιώσιμο μέλλον.

Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι η σωστή πράξη που πρέπει να κάνουμε και πιστεύω ακράδαντα οτι τα αποτελέσματα στο τέλος θα είναι εμφανή. Οι επιχειρήσεις μπορούν να ωφεληθούν από την μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και από την χρήση καθαρής και αποτελεσματικής ενέργειας. Η δημιουργία ανθεκτικών υποδομών και η παροχή έξυπνων υπηρεσιών για το κλίμα, είναι προνοητική επιχειρηματικότητα.

Η ενέργεια είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Σε όλον τον κόσμο, σχέδον ένα στα πέντε άτομα δεν έχει ακόμα πρόσβαση στον ηλεκτρισμό. Περισσότερο από το διπλάσιο αυτού του μεγέθους -2,8 δισεκατομμύρια ή 40% του πληθυσμού της γης- βασίζονται στο ξύλο, στο κάρβουνο, στα ζωικά και φυτικά απόβλητα ή σε άλλα στερεά καύσιμα για το μαγείρεμα και την θέρμανση.
Η αρνητική επίπτωση στο περιβάλλον είναι τεράστια, τόσο όσο και στην υγεία και στον χρόνο των ανθρώπων.

Όσοι από μας δεν έχουν πρόσβαση στην σύγχρονη ενέργεια, συχνά την σπαταλούν -εν γνώσει ή εν αγνοία τους. Πρέπει να χρησιμοποιούμε την ενέργεια πιο αποτελεσματικά και να επικεντωθούμε σε καθαρότερες, χαμηλού άνθρακα λύσεις και να εξοικονομήσουμε πόρους και χρήματα στην πορεία.

Κατά την πτήση πάνω από την Λίμνη Μαρόβο, Νησιά Σολομώντος το 2011, είδα τις επιπτώσεις της αποψίλωσης των δασών, της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών στην περιοχή.
Flying over the Marovo Lagoοn, Solomon Islands, in 2011, I saw the effects of deforestation, climate change and natural disasters on the area.

Διαπιστώνουμε πρόοδο. Η επένδυση στην καθαρή ενέργεια έχει τετραπλασιαστεί στην διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας και τον περασμένο χρόνο είδαμε δραματική μετατόπιση στην ισορροπία των επενδύσεων ανανεώσιμης ενέργειας.

Η ανάπτυξη των αγορών ανανεώσιμης ενέργειας την περασμένη δεκαετία έφερε επίσης τεχνολογικές βελτιώσεις και μειώσεις του κόστους, τα οποία σημαίνουν οτι τα έργα μπορούν να παράγουν ελκυστικές αποδόσεις. Οι επενδυτές ανοίγουν νέες αγορές, διευκολύνοντας νέα επιχειρηματικά μοντέλα και υποστηρίζοντας επιχειρηματίες στον αναπτυσσόμενο κόσμο όπου η ζήτηση για ανανεώσιμη ενέργεια για όλους είναι μεγαλύτερη.

Οι ευκαιρίες αφθονούν. Για να τις εκμεταλλευτούμε, πρέπει να κλιμακώσουμε τις προσπάθειές μας. Όσο περισσότερο καθυστερούμε, τόσο μεγαλύτερο το κόστος -για τις κοινότητες, τις επιχειρήσεις, τις οικονομίες και τον πλανήτη. Όσο συντομότερα δράσουμε, τόσο περισσότερο θα επωφεληθούμε.

Για να προσθέσω δυναμική, έχω προσκαλέσει ηγέτες του κόσμου και ηγέτες των επιχειρήσεων και των κοινωνιών πολιτών, σε Διάσκεψη Κορυφής για το Κλίμα τον επόμενο Σεπτέμβριο, προκειμένου να ενεργοποιήσουμε την θέληση για νομικά δεσμευτική συμφωνία σχετικά με την κλιματική αλλαγή μέσα στο 2015, να διατυπώσουμε συγκεκριμένες δεσμεύσεις και να πυροδοτήσουμε έναν αγώνα προς την κορυφή στην κλιματική δράση.

Απευθύνω έκκληση προς όλους να ηγηθούν στην κλιματική αλλαγή. Δράστε αποφασιστικά όσο ακόμα μπορούμε. Πρόκειται για το καλό του πλανήτη και το καλό των επιχειρήσεων.

Περισσότερα στο UN’s work on climate change.

ΠΗΓΗ: Ban Ki-moon Secretary-General of the United Nations at United Nations (LinkedIn)